Home

Internal

International

Kontakt

de|en|pl

49 krajów – 110 biur – 5 800 pracowników – 1 firma |

Na świecie

Nasz strona wykorzystuje pliki cookies w celu personalizacji oferty wysyłanej do klientów oraz analizy zachowania użytkowników, tak aby dostarczać usługi na najwyższym poziomie. Korzystając ze strony wyrażają Państwo zgodę na przetwarzanie danych. Dalsze informacje można znaleźć w polityce prywatności.

Wybór formy opodatkowania – jaka forma jest optymalna?

Maria Wośkowiak

12 listopada 2024

Wybór formy opodatkowania działalności gospodarczej to jedna z najważniejszych decyzji, które musi podjąć przedsiębiorca. Wybór ten ma kluczowe znaczenie nie tylko dla wysokości płaconych podatków, ale także dla dalszego rozwoju firmy, planowania finansowego czy sposobu rozliczeń z urzędami skarbowymi. Jaka forma jest najlepsza? Jakie są wady i zalety poszczególnych form opodatkowania?

SPIS TREŚCI

Jakie są możliwe formy opodatkowania?
Jaką formę opodatkowania wybrać?
Najlepsza forma opodatkowania na rozpoczęcie działalności gospodarczej
Do kiedy i jak można zmienić formę opodatkowania?
Podsumowanie

Jakie są możliwe formy opodatkowania?

W Polsce przedsiębiorcy mogą wybrać spośród kilku podstawowych form opodatkowania dochodów. Do najczęściej stosowanych form opodatkowania należą:

zasady ogólne (skala podatkowa),
podatek liniowy,
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Wybór odpowiedniej formy opodatkowania zależy od wielu czynników, takich jak przewidywana wysokość przychodów, rodzaj działalności czy preferencje przedsiębiorcy w zakresie rozliczeń podatkowych.

Zasady ogólne (skala podatkowa)

Skala podatkowa, lub inaczej opodatkowanie na zasadach ogólnych, to podstawowa forma opodatkowania działalności gospodarczej, ale także przychodów uzyskiwanych w ramach stosunku pracy, umów cywilnoprawnych lub świadczeń uzyskiwanych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (zasiłki, renty, emerytury). Podatnicy opodatkowani na zasadach ogólnych płacą podatek według skali podatkowej. W 2024 roku obowiązują następujące stawki:

12% dla dochodów do kwoty 120 tys. zł,
32% dla dochodów powyżej tej kwoty.

Dodatkowo przedsiębiorcy mogą korzystać z kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 tys. zł rocznie.

Zalety opodatkowania według skali podatkowej to przede wszystkim możliwość skorzystania z kwoty wolnej od podatku oraz z wielu dostępnych ulg i odliczeń m.in.:

ulga na dziecko,
ulga dla rodzin 4+,
odliczenie od dochodu zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne,
ulga na zatrudnienie innowacyjnych pracowników,
ulga na prototyp,
ulga na robotyzację,
ulga na ekspansję lub rozwój,
ulga na konsolidację,
ulga na nabycie terminala płatniczego,
ulga na działalność badawczo-rozwojową,
ulga IP BOX,
odliczenie darowizn na cele kultu religijnego oraz na rzecz działalności sportowej, kulturalnej, wspierającej szkolnictwo wyższe i naukę,
ulga rehabilitacyjna,
ulga internetowa,
ulga termomodernizacyjna,
ulga z tytułu krwiodawstwa,
odliczenie składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych,
ulga dla wspierających sport, kulturę i edukację.

Głównymi wadami skali podatkowej jest stawka 32% po przekroczeniu kwoty dochodu w wysokości 120 tys. zł oraz 9% składka zdrowotna. Jest to jednak dobre rozwiązanie dla osób, które chcą się rozliczać wspólnie z małżonkiem lub jako samotni rodzice.

Podatek liniowy

Podatek liniowy to forma opodatkowania, w której przedsiębiorca płaci stałą stawkę 19% od dochodu, niezależnie od jego wysokości. Nie obowiązuje kwota wolna od podatku ani możliwość korzystania z ulg. Z opodatkowania według stawki liniowej mogą skorzystać wyłącznie osoby, które osiągają dochody z działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej.

Zarówno przy formie opodatkowania na zasadach ogólnych według skali podatkowej, jak i według podatku liniowego, dochód liczony jest w ten sam sposób, tj.:

dochód = przychód - koszty uzyskania przychodu

Opodatkowanie podatkiem liniowym cechuje się przede wszystkim przewidywalnością w zakresie obciążeń podatkowych – stawka podatku jest niezmienna niezależnie od dochodu. Jest zatem korzystnym rozwiązaniem dla podatników uzyskujących wyższe dochody.

Minusem podatku liniowego jest przede wszystkim brak możliwości skorzystania z ulg podatkowych (np. ulga na dzieci) i wspólnego rozliczania z małżonkiem oraz brak kwoty wolnej od podatku. Dlatego ta forma opodatkowania jest niekorzystna dla podatników z niskimi dochodami.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Ryczałt to forma opodatkowania, która zakłada opodatkowanie przychodu, a nie dochodu. Oznacza to, że nie można odliczyć kosztów uzyskania przychodu. Stawki ryczałtu są różne, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności, i mogą wynosić od 2% do 17%. Z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mogą skorzystać:

osoby fizyczne osiągające przychody z działalności gospodarczej,
przedsiębiorstwa w spadku,
spółki cywilne, których jedynymi wspólnikami są osoby fizyczne,
spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstw w spadku,
spółki jawne, których jedynymi wspólnikami są osoby fizyczne,

których przychody w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyły limitu 2 mln euro, obliczonego według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedniego.

Ryczałt może być opłacany dla przedsiębiorców, którzy nie ponoszą wysokich wydatków związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą – w rozliczeniu podatkowym nie uwzględnia się kosztów uzyskania przychodów. Ryczałt pozwala także prowadzić uproszczoną księgowość.

Wadą tej formy opodatkowania jest przede wszystkim brak możliwości odliczania kosztów uzyskania przychodu. W przypadku uzyskania przychodów zryczałtowanych nie ma możliwości rozliczania się wspólnie z małżonkiem albo jako samotny rodzic oraz odliczenia od ryczałtu ulgi na dziecko.

Jaką formę opodatkowania wybrać?

Wybór formy opodatkowania zależy od wielu czynników, w tym od planowanej wysokości przychodów, branży, w jakiej działa firma, czy struktury organizacyjnej. Podejmując decyzję o wyborze formy opodatkowania, należy zwrócić szczególną uwagę na:

Przewidywane dochody – jeżeli dochody mają być stosunkowo niskie, lepszym wyborem może być ryczałt lub zasady ogólne z możliwością korzystania z ulg. Jeśli firma planuje szybki rozwój i wysokie dochody, podatek liniowy może być korzystniejszy.
Rodzaj działalności – niektóre formy opodatkowania, tj. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, przewidują konkurencyjne stawki podatku względem pozostałych form opodatkowania wobec określonych branż.
Preferencje dotyczące księgowości – wybór formy opodatkowania będzie też zależał od tego, jak dużo czasu podatnik chce poświęcić na prowadzenie księgowości. Różne formy opodatkowania wiążą się z różnym zakresem obowiązków ewidencyjnych i księgowych. W zależności od wybranej formy opodatkowania podatnik będzie miał obowiązek prowadzenia:

podatkowej księgi przychodów i rozchodów (PKPiR), w przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych lub podatkiem liniowym,
ksiąg rachunkowych w przypadku przekroczenia limitu 2 mln euro przychodów netto w poprzednim roku podatkowym,
ewidencji przychodów w przypadku opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Każdy z wymienionych rodzajów księgowości wymaga określonej szczegółowości umieszczanych w niej danych.

Składka zdrowotna – w 2022 roku znacznie zmieniły się zasady ustalania składki zdrowotnej, co również ma wpływ na wybór formy opodatkowania. W przypadku zasad ogólnych składka na ubezpieczenie zdrowotne stanowi 9% podstawy wymiaru składki. W przypadku podatku liniowego składka wynosi 4,9% podstawy wymiaru, natomiast w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych miesięczna składka zdrowotna wynosi 9% zryczałtowanej podstawy.
Koszty uzyskania przychodu – przed wyborem formy opodatkowania warto zastanowić się, jak wysokie będą planowane wydatki. Przykładowo przy wyborze zryczałtowanej formy opodatkowania, pomimo korzystniejszej stawki podatkowej, może się okazać, że podatnik zapłaci wyższy podatek, ponieważ nie będzie miał możliwości pomniejszenia przychodów o poniesione koszty ich uzyskania.

Najlepsza forma opodatkowania na rozpoczęcie działalności gospodarczej

Na początku działalności przedsiębiorcy często decydują się na formy opodatkowania, które wiążą się z najmniejszymi kosztami i uproszczeniem formalności. Jedną z najczęściej wybieranych form opodatkowania na start jest ryczałt, szczególnie dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, które nie planują dużych kosztów działalności. Jest szczególnie atrakcyjny dla małych przedsiębiorstw ze względu na prostotę i przejrzystość rozliczeń.

Jednakże dla początkujących przedsiębiorców, którzy nie spodziewają się wyższych przychodów rocznych niż 120 tys. złotych, korzystne będzie opodatkowanie na zasadach ogólnych. Jednak w sytuacji, gdy analizy finansowe wykazują wyższe dochody niż 120 tys. złotych, a dodatkowo gdy nie można skorzystać z ulg podatkowych, ta forma opodatkowania może nie być opłacalna.

Do kiedy i jak można zmienić formę opodatkowania?

Podatnicy mają prawo do zmiany formy opodatkowania, jednak takie zmiany muszą być dokonane zgodnie z określonymi zasadami i terminami. Wybór formy opodatkowania ma wpływ na sposób rozliczania podatków, a zmiana formy w trakcie roku wiąże się z koniecznością spełnienia określonych formalności.

Zmiana formy opodatkowania odbywa się poprzez złożenie oświadczenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Przedsiębiorcy zarejestrowani w CEIDG mogą to łatwo i szybko zrobić w formie elektronicznej, przez Konto Przedsiębiorcy na biznes.gov.pl. Informację należy złożyć do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik uzyskał pierwszy w danym roku przychód z działalności gospodarczej.

Przykład: przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą przez kilka lat wybierał ryczałt, ale zauważył, że jego koszty rosną i korzystniejsze będzie przejście na zasady ogólne. Może to zrobić na początku nowego roku, zgłaszając zmianę formy opodatkowania do 20 stycznia danego roku poprzez aktualizację formularza CEIDG-1.

Podsumowanie

Wybór formy opodatkowania to kluczowa decyzja dla każdego przedsiębiorcy, która ma wpływ na wysokość płaconych podatków oraz sposób prowadzenia księgowości. W Polsce dostępne są różne formy opodatkowania, a każda z nich ma swoje wady i zalety, zależne od rodzaju działalności, przewidywanych dochodów oraz preferencji w zakresie księgowości.

Ostateczny wybór formy opodatkowania warto każdorazowo skonsultować z doradcą podatkowym. W Rödl & Partner od lat doradzamy przedsiębiorcom wszelkich form prawnych i branż. Pomożemy Ci zoptymalizować obciążenia podatkowe i dostosować je do charakterystyki Twojej działalności.