Gminy jako podatnicy VAT w kontekście realizacji projektów dotyczących upowszechnienia wykorzystywania OZE

Jakub Wajs, Piotr Gajewski

22 kwietnia 2021 r. ​

16 kwietnia 2021 r. Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) wydał postanowienie, w którym skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej następujące pytania prejudycjalne dotyczące kwestii (sygn. I FSK 1645/20):

1. Czy gmina (organ władzy publicznej) działa w charakterze podatnika VAT realizując projekt, którego celem jest zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii, poprzez zobowiązanie się na mocy zawartej z właścicielami nieruchomości umowy cywilnoprawnej do wykonania i montażu systemów odnawialnych źródeł energii na ich nieruchomościach, oraz – po upływie określonego czasu – do przekazania własności tych systemów na rzecz właścicieli nieruchomości?
2. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze, czy do podstawy opodatkowania należy wliczyć otrzymane przez gminę (organ władzy publicznej) dofinansowanie ze środków europejskich na realizację projektów dotyczących odnawialnych źródeł energii?

Opis przypadku

Do konieczności zadania pytania prejudycjalnego doszło na kanwie następującej sprawy.

Gmina otrzymała środki europejskie na realizację projektów dotyczących upowszechnienia wykorzystywania OZE poprzez dofinansowanie montażu instalacji OZE na nieruchomościach znajdujących się w poszczególnych gminach. Zainteresowane podmioty mogły otrzymać od gminy pokrycie części wydatków, lecz pozostałą część podmioty te musiały pokryć z własnych środków jako wkład własny.

Przed sądem doszło do konieczności wyjaśnienia kwestii czy gmina będzie występować w odniesieniu do montażu instalacji odnawialnych źródeł energii jako podatnik VAT.

Gmina argumentowała, że usługi nie podlegają opodatkowaniu VAT, ponieważ są wykonywane w ramach reżimu publicznoprawnego, a nie w ramach działalności gospodarczej.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przyjął w tej kwestii przeciwne stanowisko. Jego zdaniem gmina działa na podstawie umów cywilnoprawnych warunkujących konieczność poniesienia zapłaty i taka działalność nie jest wyłączona od opodatkowania na gruncie ustawy o VAT. Ponadto organ wskazał, że środki europejskie wpływają na obniżenie kwoty, którą właściciele nieruchomości musieliby zapłacić za montaż instalacji OZE. Powoduje to konieczność uwzględnienia środków europejskich w ramach podstawy opodatkowania za świadczoną usługę montażu instalacji OZE. Stanowisko to podzielił sąd administracyjny.

Podsumowanie

Dotychczas nie doszło do powstania w Polsce jednolitej linii orzeczniczej odnośnie do rozpatrywanej kwestii.

Obecnie sprawą zajmie się TSUE. NSA kierując pytania do TSUE odniósł się do problemu statusu gminy jako podatnika VAT, a w przypadku gdyby taki status należało jej przypisać, zapytał również o to czy udzielane dofinansowanie wpływa na podstawę opodatkowania świadczonej usługi w postaci montażu instalacji OZE.

Można mieć nadzieję, że TSUE zauważy, że pozytywne wpływanie na mix energetyczny leży w interesie publicznym i należy do zadań państwa, w tym samorządów, a nie jest tylko partykularnym interesem prosumentów. Pozytywnie oceniamy poważne podejście Naczelnego Sądu Administracyjnego  do tej problematyki.

Jeżeli mają Państwo pytania dotyczące tematyki odnawialnych źródeł energii, zachęcamy do kontaktu z ekspertami Rödl & Partner.